Nešto što je doživljeno, proživljeno…

SJEĆANJE NA IZGRADNJU “ŽELJEZARE”

Piše: Dino Tuzović

U periodu obnove i izgeadnje naše zemlje nakon Drugog svjetskog rata, u čitavoj zajednici su se organizovale omladinske radne akcije, koje su, pored izgradnje kapitalnih objekata, imale i vid odraza patriotizma, druželjublja, prijateljstva…
U periodu obnove i izgradnje naše zemlje nakon Drugog svjetskog rata, u čitavoj zajednici su se organizovale omladinske radne akcije, koje su, pored izgradnje kapitalnih objekata, imale i vid odraza patriotizma, druželjublja, prijateljstva…

Udarnici 1952. godine

Samo sedam godina nakon rata, 1952. godine, Odlukom Vlade Republike Crne Gore, pristupilo se izgradnji jednog, tada a i kasnije, veoma značajnog objekta – Željezare u Nikšiću, koja je predstavljala temelj crnogorske teške industrije.
Nikšićku željezaru gradile su omladinske radne brigade, tako da je ona, ustvari, omladinska fabrika.

Sjećanja naviru na taj period žarkog nikšićkog ljeta, kakva su tih godina bila uobičajena.

Upravo je bila završena školska godina. Oglašeno je da se formira omladinska radna brigada. Počeli su se prijavljivati, ali nije mogao svako postati brigadir. Đaci su morali biti uspješni u školi, dobri omladinci, primjernog vladanja. Imao sam sreću (bar sam tada tako mislio) da postanem brigadir. Radna brigada je nazvana „Stojan Cerović“, po imenu poznatog i uglednog kulturnog radnika Nikšića. Tako se zvala, a i danas, Nikšićka gimnazija. Komandant Glavnog štaba bio je Vaso Lakićević, a komandant nikšićke brigade Svetozar Blečić.

Milisav Mića Knežević, Buba Golović i Esad Dugalić (golman „Sutjeske“)

Prvog dana dobili smo brigadirske uniforme. Niko srečniji od nas.
Bili smo smješteni u drvenim prizemnim barakama. Uslovi u njima nijesu, za sadašnje prilike, bili ružičasti: prostorije su bile pretrpane krevetima napravljenim od grubih dasaka i slamaricama. Hrana „menzaška“.
Naš rad se sastojao od nivelacije terena za buduće pogone fabrike. Na vagonetima, koji su često iskakali iz improvizovanih šina, prevozili smo zemlju prethodno iskopanu na razdaljinu od skoro kilometr. Naravno, imali smo i drvene karivolice, koje smo, takođe koristili. Rad je bio dosta naporan. Svi smo se takmičili u prebacivanju norme. Nije svakome uspijevalo. Teško je bilo postati udarnik. Ja nijesam bio. Samo sam dva puta bio pohvaljen. Sjećam se da su udarnici postali Slobo Vukajlović, kasnije doktor arhitekture i Mića Knežević, ugledni pravnik.
Slobodno vrijeme se koristilo za sastanke na kojima je bilo obavezno prisustvo. Imali smo i razglasnu stanicu i dva truba – zvučnika postavljena na drvenim banderama. Razglasna stanica je imala gramofon sa samo pet ploča i pjesmama: „Oj Moravo“, “Vjetar ružu niz polje tjeraše“…

U grad nijesmo smjeli odlaziti. Znam samo da smo jedan put, kolektino, u stroju, išli da gledamo predstavu „Gorski vijenac“ Crnogorskog narodnog pozorišta. Komad je odigran u dvorištu iza Gimnazije, na otvorenom prostoru. Glumci su se predstavili na jednom podijumu ispod obližnje glavice.

Na barakama, u kojima smo kao brigadiri proveli čitav mjesec dana, bili su ispisane parole sa porukama, kao što je „Mi gradimo željezaru, željezara gradi nas“. Željezaru smo izgradili i ostali ponosni na nju do dana današnjeg. Izgradila je i ona nas.

Sve što se u mladosti desilo, ostalo je lijepo. Ostale su uspomene, ostala su sjećanja. A sve iz mladosti je lijepo. Podsjeća nas na nešto doživljeno, proživljeno…