Povodom stotinu godina od početka rada prvog stalnog bioskopa u Nikšiću, iz štampe će izaći knjiga autora Maksima Vujačića i Moma Rebića. Iz rukopisa tog rada priredili smo feljton. U ovom nastavku pišemo o bioskopu koji se nalazio u Domu sindikata.
Bogat filmski repertoar za februar 1969. godine
Dom sindikata dovršen je 1962. godine. Izgrađen je po projektu arhitekte, graditelja i prostornog planera Đorđije – Đoka Minjevića. Autor nije htio da naplati svoj rad, to je bio njegov poklon Nikšiću, gradu koji je volio i kojem je posvetio jednu od tri svoje knjige (“Nikšiću sjećanjima“). Dom je imao glavnu salu sa osamsto sjedišta, nekoliko manjih sala, biblioteku, Radnički univerzitet sa šest učionica…
Minjević je rođen 1924. godine u Lješnici kod Bijelog Polja. Arhitektonski fakultet završio je u Zagrebu 1952. godine i naredne se zaposlio u OGP “Crna Gora“u Nikšiću. Potom je radio deset godina na projektovanju i izvođenju objekata u projektnom birou preduzeća pri Skupštini Opštine Nikšić. Po svojim projektima izveo je u Nikšiću preko trideset objekata.U Republički zavod za urbanizam i projektovanje u Titogradu prešao je 1963. godine. Tu je radio kao vodeći projektant i kasnije direktor Zavoda.
Minjević je bio i predsjednik Saveza arhitekata Crne Gore. Rukovodio je izradom projekta “Južni Jadran“ UNDP za Crnu Goru, radeći na regionalnim, generalnim i detaljnim urbanističkim planovima. Bio je posvećen institucionalizaciji urbanističke i arhitektonske struke. U Beograd prelazi na mjesto direktora Zavoda za urbanizam i komunalnu djelatnost Srbije 1973. godine i potom na mjesto sekretara Savjeta za čovjekovu sredinu i prostorno uređenje Saveznog izvršnog vijeća i Izvršnog vijeća republika i pokrajina. Poslije penzionisanja 1989. godine i dalje je radio na studijama uređenja nacionalnih parkova i drugo. Govoreći o svom radu u Nikšiću, Minjević se prisjeća: „U pristupanju projektovanju objekata, u skoro svim slučajevima, polazio sam od spajanja dvije fundamentalne postavke savremene arhitekture, funkcije i oblikovanja. To je primijetno naročito na školama i Domu sindikata. Brisolei, horizontalni na školi “Ratko Žarić” i vertikalni na Domu sindikata, proizašli su iz funkcije. U prvom slučaju žaštita učionica od sunca, a u drugom zaštita izložbenog prostora u foajeu. To nije bilo pomodarstvo, koje je inače uzimalo maha, već potreba da se zaštita od sunca izvede uspješno na način koji odgovara raspoloživim sredstvima“.
Kasniju lokaciju trgovačkog objekta uz fasadu bivšeg Doma sindikata i sadašnjeg Nikšićkog pozorišta, Minjević je smatrao potpunim urbanističkim promašajem koji se ne bi smio ponoviti u Nikšiću: “Ne bih htio da navodim sve urbanističke, istorijske i druge razloge osim jednog – bila je to jedna razglednica grada prisutna u mnogim knjigama i literature”.
Postizanje akustičnosti u salama bio je, kaže Minjević, poseban problem. Primarni cilj bila je rekonstrukcija pozorišne sale, kao i sale Doma sindikata. Da bi se izbjegao eho, ugrađivale su se specijalne akustične ploče, kojih nije bilo u proizvodnji, ni na tržištu. “Proučivši taj problem u mnogim salama u zemlji, odlučio sam da sam proizvedem akustične ploče. To su bile gipsane ploče prožete drvenim rezancima od kojih pola zaglađene, a pola hrapave. Ugradio sam ih u pomenute sale u naizmjeničnom poretku i akustika je postignuta u sasvim zadovoljavajućem stepenu”.
Godine 1962. spojeni su bioskop “Napredak“ (koji se više nije pominjao pod tim imenom), Radnički i Narodni univerzitet, a od prvog januara 1963. godine, u takozvanoj velikoj sali, bioskop je nastavio da radi.
Na Vidrovanu prvog februara 1964. godine, prvi put je otvoren stalni bioskop (široka traka). Iste godine za te svrhe rekonstruisan je Dom u Rubežama.
Uoči Dana mladosti, 25. maja 1964. godine, prvi put je otvoren stalni bioskop široke trake u Ozrinićima.
U polugodišnjem izvještaju Radničkog univerziteta o radu bioskopa u 1964. godini, naglašava se da je repertoaru poklonjena ozbiljnija pažnja: “Žanr je raznovrstan, a počev od prvog februara uvedene su tri umjesto dvije dnevne predstave. To je omogućilo građanstvu bolji izbor filmova, unijelo više reda, suzbilo tapkarenje, povećalo broj posjetilaca i prihoda. Uvođenje tri predstave u zimskom periodu je opravdano. Na prvoj predstavi u maju počeo je da opada broj posjetilaca, tako da smo tek petnaestog juna prekinuli sa predstavom u šesnaest časova.To ubuduće treba činiti prvog juna. Znači, u toku ljeta treba prikazivati po dvije predstave dnevno ( u osamnaest i dvadeset časova), a po potrebi i treću ili matine. Povremeno su uvođene i reprize. Sa njima treba i u buduće nastaviti“.
U ovom polugodištu poseban zabavni i obrazovni uspjeh postignut je uvođenjem redovnih predstava za djecu, svake srijede u devet i trideset i četrnaest časova. zaključeno je da sa njima i ako finansijki nijesu opravdane, treba nastaviti i u toku ljeta.
Uz filmove se prikazuju dodaci ili “filmske novosti“ redovno se prikazuju i dijapozitivi i zvučne reklame raznih preduzeća. U drugom tromjesečju donekle su prevaziđene ranije navike “olakog puštanja bez ulaznica na predstavama „poslovnih prijatelja“. I dalje se primjećuje nedostatak operativnosti redara, koji su za vrijeme predstave više u foajeu nego u sali, na vrijeme ne reaguju na one koji puše u sali, nepropisno poništavaju ulaznice”.
Uvođenjem novih ulaznica, ubrzao se način njihove prodaje i ulaska posjetilaca. Nove knjige evidencije omogućile su preglednost rada ovog bioskopa, punktova i putujućeg bioskopa.
Boljom organizacijom rada izrazito se povećao broj prikazanih filmova, posjetilaca i prihoda. Bioskop u Brezoviku predstave održava redovno svake subote. Bioskop na Vidrovanu počeo je da radi prvog februara. Prvih dana posjeta je bila veoma dobra. Pored predstava za odrasle organizovane su jedanput sedmično i specijalne predstave za djecu, ali u posljednjem tromjesečju broj posjetilaca je opao zbog češćih tehničkih kvarova na kinoprojektoru, kidanja filmova i nedovoljnog angažovanja u popularisanju repertoara. Bioskopu je održavanje ovog punkta donosilo finansijski gubitak.
Bioskop u Ozrinićima počeo je sa radom dvadeset četvrtog maja. Prve predstave bile su više posjećene. Održane su posebno i dvije predstave za djecu. Predstave za odrasle prikazuju se subotom. Zbog sezone poljoprivrednih radova opao je broj posjetilaca. Održavanje i ovog bioskopa donosilo je finansijske gubitke.
Ponekad su se u ovim bioskopima prikazivale i filmske novosti.
Početkom ove godine za putujući bioskop nabavljeni su i prikazani najnoviji i najnoviji i najbolji domaći filmovi (“Desant na Drvar”, “Nevesinjska puška”, “Radopolje”…) Zbog velike potražnje putujući bioskop radio je svakodnevno. To je povećalo broj predstava i premašenje finansijskog plana. U odnosu na prošlu godinu rezultati rada putujućeg bioskopa za ovo polugodište su veći. Prikazana je 171 predstava za 18.961 posjetioca.
Problem neurednosti pojedinih domova SSRN i loših pristupnih puteva, prekidao je redovni repertoar u Morakovu, Dučicama, Ljutoj, naselju Željezare, Orahu itd. Ponekad su na zahtjev SSRN i školskih odbora aktuelniji filmovi prikazivani u školama u Nudolu, Osječenici, Trepčama itd.
Pišu: Maksim Vujačić i Momo Rebić
